Dayabiitis

Demya piej ya a fi wah nesiseri aatikl.
Fram Wikipidia

Uobavyuu a di muos signifikant simtom a dayabiitis

Diabetes mellitus (DM), kamanli refa tu az dayabiitis ar simpli az shuga, a wah gruup a metabalik diziiz we kiaraktaraiz bai ai blod shuga lebl uoba wah prolang piiriad.[1] Simtom a ai blod shuga ingkluud friikuent yuurinieshan, ingkriis toers, ah ingkriis ongga. Ef ino chriit, dayabiitis kiah kaaz wuoliip a komplikieshan.[2] Akyuut komplikieshan ingkluud dayabetik kiitoasiduosis ah nankiituotik aipoerosmuola kuoma.[3] Siiros lang-toerm komplikieshan ingkluud kaadiovaskiula diziiz, schruok, kranik kidni fielia, fut olsa, ah damij tu di yaidem.[2]

Dayabiitis juu tu aida di pangkrias naa projuus anof insiulin ar di seldem a di badi naa rispan prapali tu di insiulin we projuus.[4] A chrii mien taip a diabetes mellitus:

  • Taip 1 DM rizolt frah di pangkrias fielia fi projuus anof insiulin. Dis faam eh priivosli refa tu az "insiulin-dipendant diabetes mellitus" (IDDM) ar "juuvinail dayabiitis". Di kaaz no nuo.[2]
  • Taip 2 DM bigin wid insiulin rizistans, wah kandishan we di seldem fiel fi rispan tu insiulin propali.[2] Az di diziiz progres lak a insiulin maita aalso divelop.[5] Dis faam eh-priivosli refa tu az "nan insiulin-dipendant diabetes mellitus" (NIDDM) ar "adolt-anset dayabiitis". Di praimri kaaz a exesiv badi wiet ah no anof exasaiz.[2]
  • Jestieshanal dayabiitis, a di tod mien faam ah iokor wen prignant uman widoutn priivos ischri a dayabiitis divelop ai blod-shuga lebl.[2]

Privenshan ah chriitment invalv a elti dayat, fizikal exasaiz, mentienin naamal badi wiet, ah avaid yuus a tubako. Kanchuol a blod presha ah mentienin prapa fut kier impuotant fi piipl wid di diziiz. Taip 1 DM afi manij wid insiulin injekshan.[2] Taip 2 DM kiah chriit wid medikieshan wid ar widoutn insiulin.[6] Insiulin ah som uoral medikieshan kiah kaaz luo blod shuga.[7] Wiet laas soerjri fi demde wid obiisiti somtaim a ifektiv meja ina demde wid taip 2 DM.[8] Jestieshanal dayabiitis yuujali rizalv afta di boert a di biebi.[9]

Az a 2015, estimietid 415 milian piipl ab dayabiitis wolwaid,[10] wid taip 2 DM a-mekop bout 90% a di kiesdem.[11][12] Dis riprizent 8.3% a di adolt papilieshan,[12] wid iikual riet ina buot uman ah man.[13] Frah 2012 tu 2015, dayabiitis estimiet fi eh-rizolt ina 1.5 tu 5.0 milian det iich ier.[6][10] Dayabiitis akliis dobl a poersn rix a hoerli det.[2] Di nomba a piipl wid dayabiitis expek fi riez tu 592 milian bai 2035.[14] Di gluobal ikanamik kaas a dayabiitis ina 2014 eh-estimiet fi bi $612 bilian USD.[15] Ina di Yunaitid Stiet, dayabiitis kaas $245 bilian ina 2012.[16]

Causes[change up | change up di source]

Komparisn a taip 1 ah 2 dayabiitis[11]
Fiicha Taip 1 dayabiitis Taip 2 dayabiitis
Anset Sodn Grajual
Iej a anset Muosli ina pitni Muosli ina adolt
Badi saiz Maaga ar naamal[17] Muotaim obiis
Kiitoasiduosis Kaman Rier
Aatoantibadi Yuujali prezant Absent
Indajinos insiulin Luo ar absent Naamal, dikriis

ar ingkriis

Kangkaadans

ina haidentikal tuin

50% 90%
Privalens ~10% ~90%

Refrans[change up | change up di source]

  1. "About diabetes." World Health Organization. Nuoroda tikrinta 4 April 2014.
  2. 2.0 2.1 2.2 2.3 2.4 2.5 2.6 2.7 "Diabetes Fact sheet N°312." WHO. October 2013. Nuoroda tikrinta 25 March 2014.
  3. Kitabchi, AE; Umpierrez, GE; Miles, JM; Fisher, JN (Jul 2009). "Hyperglycemic crises in adult patients with diabetes.". Diabetes Care 32 (7): 1335–43. Template:Citation error. PMID 19564476. 
  4. Shoback, edited by David G. Gardner, Dolores (2011). "Chapter 17". Greenspan's basic & clinical endocrinology (9th ed.). New York: McGraw-Hill Medical. ISBN 0-07-162243-8. 
  5. RSSDI textbook of diabetes mellitus. (Rev. 2nd ed.). New Delhi: Jaypee Brothers Medical Publishers. 2012. p. 235. ISBN 9789350254899. https://books.google.com/books?id=7H6mYolrtUMC&pg=PA235. 
  6. 6.0 6.1 "The top 10 causes of death Fact sheet N°310." World Health Organization. Oct 2013.
  7. Rippe, edited by Richard S. Irwin, James M. (2010). Manual of intensive care medicine (5th ed.). Philadelphia: Wolters Kluwer Health/Lippincott Williams & Wilkins. p. 549. ISBN 9780781799928. https://books.google.com/books?id=FbxupW1EHIcC&pg=PA549. 
  8. Picot, J; Jones, J; Colquitt, JL; Gospodarevskaya, E; Loveman, E; Baxter, L; Clegg, AJ (September 2009). "The clinical effectiveness and cost-effectiveness of bariatric (weight loss) surgery for obesity: a systematic review and economic evaluation". Health Technology Assessment (Winchester, England) 13 (41): 1–190, 215–357, iii–iv. Template:Citation error. PMID 19726018. 
  9. Cash, Jill (2014). Family Practice Guidelines (3rd ed.). Springer. p. 396. ISBN 9780826168757. https://books.google.com/books?id=nCjcAgAAQBAJ&pg=PA396. 
  10. 10.0 10.1 "Update 2015." International Diabetes Federation. Nuoroda tikrinta 21 Mar 2016.
  11. 11.0 11.1 Williams textbook of endocrinology (12th ed.). Philadelphia: Elsevier/Saunders. pp. 1371–1435. ISBN 978-1-4377-0324-5. 
  12. 12.0 12.1 Shi, Yuankai; Hu, Frank B (7 June 2014). "The global implications of diabetes and cancer". The Lancet 383 (9933): 1947–8. Template:Citation error. PMID 24910221. http://linkinghub.elsevier.com/retrieve/pii/S0140-6736(14)60886-2. 
  13. "Years lived with disability (YLDs) for 1160 sequelae of 289 diseases and injuries 1990–2010: a systematic analysis for the Global Burden of Disease Study 2010.". Lancet 380 (9859): 2163–96. Dec 15, 2012. Template:Citation error. PMID 23245607. 
  14. "Update 2014." International Diabetes Federation. Nuoroda tikrinta 29 November 2014.
  15. IDF DIABETES ATLAS (6th ed.). International Diabetes Federation. 2013. p. 7. ISBN 2930229853. http://www.idf.org/sites/default/files/EN_6E_Atlas_Full_0.pdf. 
  16. American Diabetes, Association (Apr 2013). "Economic costs of diabetes in the U.S. in 2012.". Diabetes Care 36 (4): 1033–46. Template:Citation error. PMID 23468086. 
  17. "What is Type 1 Diabetes?". Medicine 30: 1–5. 2002. Template:Citation error. 
Commons
Commons
Wikimedia Commons ab midia rilietid tu: Dayabiitis.